Η «Ελλάς ευγνωμονούσα» πήρε και πάλι τη θέση της στο Μέγαρο Μαξίμου

Εν τέλει ο ιστορικός πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη, «Η Ελλάς ευγνωμονούσα», επέστρεψε στο Μέγαρο Μαξίμου, έπειτα από επιθυμία του Αντώνη Σαμαρά, λαμβάνοντας έτσι και πάλι τη θέση της πίσω από το γραφείο του πρωθυπουργού.


Ο πίνακας αυτός, που παραδοσιακά κοσμούσε το πρωθυπουργικό γραφείο, αφαιρέθηκε από τον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος επέλεξε ένα μπλε φόντο, δίνοντας έτσι έναν αρκετά διαφορετικό εικαστικό τόνο στο χώρο.

Όταν είχε διαπιστωθεί η αλλαγή αυτή, κατά τη διάρκεια μίας διακαναλικής συνέντευξης του τότε πρωθυπουργού, είχε προκληθεί ζωηρή συζήτηση γύρω από τα «πως» και τα «γιατί» της απόφασης. Πολύ νερό είχε τρέξει τότε στο αυλάκι της παραπολιτικής φιλολογίας.

Ο πίνακας του 1858 συμβολίζει την Ελλάδα ενδεδυμένη με αρχαιοπρεπή περιβολή να στέκεται σ’ ένα επίπεδο πιο πάνω από το πολυπρόσωπο πλήθος. Η Ελλάδα απεικονίζεται ως νεαρή γυναίκα με ευγενική φυσιογνωμία που μόλις έχει απαλλαγεί από τα δεσμά της. Τα χέρια της είναι ανοιχτά σε μία στάση που παραπέμπει τόσο σε ευγνωμοσύνη όσο και σε ευλογία (του πλήθους).

Άλλωστε η όλη σύνθεση φαίνεται να έλκει την εικαστική καταγωγή της από χριστιανική εικόνα που τοποθετείται στη μεταβυζαντινή περίοδο και η οποία έχει ως κεντρική φιγούρα την Παναγία που ευλογεί τους πιστούς.

Στη σύνθεση του Βρυζάκη πάντως, η μόλις απελευθερωμένη Ελλάδα ευγνωμονεί τους ανθρώπους της που την αποδέσμευσαν. Ανάμεσα στο πλήθος που κοιτά με δέος και σεβασμό τη νεαρή γυναίκα, αναγνωρίζονται οικείες φιγούρες αγωνιστών της επανάστασης, λόγιων, ιερέων κ.ά.

Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τις αισθητικές προτιμήσεις των ενοίκων του Μεγάρου Μαξίμου, τις εικαστικές παρεμβάσεις τους, τις συμβολοποιήσεις που φέρουν οι όποιες σχετικές επιλογές τους, καθώς και τις ερμηνείες αυτών, η… σύγχρονη Ελλάς αναμφίβολα αναζητά την αποδέσμευσή της.

Ασφαλώς, οι αναλογίες με την εποχή του πίνακα δε βοηθούν, όμως από την άλλη οι ποικίλες δεσμεύσεις που υφίσταται αυτή τη στιγμή η χώρα, οδηγούν την κοινωνία της στο στεναγμό.

Αν και όποιοι άρουν αυτή τη συνθήκη, οπωσδήποτε θα χαίρουν και του σεβασμού και της ευγνωμοσύνης της.

Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι στον πίνακα του Βρυζάκη το πλήθος είναι πολυπρόσωπο, αντιπροσωπευτικό της ποικιλίας των κοινωνικών δυνάμεων που χρειάστηκε να ενεργοποιηθούν για νa επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, κινείται δηλαδή μακριά από τη λογική των πάσης φύσης μεμονωμένων -και συνήθως αυτόκλητων- «σωτήρων».

(newpost)