Χρήμα και εξουσίες καθορίζουν το μέλλον

Διοικητική μεταρρύθμιση

Γράφει ο ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

Από μια απλή παράθεση των συστημάτων διοίκησης στις ευρωπαϊκές τουλάχιστον χώρες, διαπιστώνεται ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στον τρόπο κατανομής και άσκησης των αρμοδιοτήτων. Υπάρχουν, επίσης, διαφορές σχετικά με τις πηγές εσόδων των φορέων της Αυτοδιοίκησης και στις μεθόδους είσπραξης και απόδοσης στους δικαιούχους. Μεγάλες αποκλίσεις παρατηρούνται και στη μέθοδο των γεωγραφικών κατανομών, ακόμα και στη διαίρεση των αυτοδιοικητικών βαθμών. Αλλού, για παράδειγμα, υπάρχουν τρεις, αλλού δύο, όπως στην Ελλάδα, αλλού ένας βαθμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η διοικητική διαίρεση κάθε χώρας δεν έχει να κάνει μόνο με τις αναγκαιότητες ή τις συλλήψεις των επαϊόντων περί τα διοικητικά. Αναφέρεται και έχει τις ρίζες της στο πώς της ύπαρξης κάθε χώρας. Ανάλογα, δηλαδή, με το πώς κάθε χώρα σχηματοποιήθηκε αποκτώντας τα σημερινά σύνορά της, δημιούργησε και τις αντίστοιχες διοικητικές δομές και διαιρέσεις, που πρώτα απ’ όλα θα τους εξασφάλιζαν σταθερότητα για το μέλλον.

Φυλετικοί, γλωσσικοί, θρησκευτικοί, πολιτικοί, οικονομικοί ή και εξωτερικοί παράγοντες προσδιόρισαν όχι μόνο σύνορα, αλλά και συστήματα διοίκησης. Άλλη, λοιπόν, είναι η λογική της διοικητικής διαίρεσης ενός ομόσπονδου κράτους, όπως η Γερμανία, άλλη αυτή των «ενοποιημένων» κρατών υπό ένα βασιλέα, όπως η Μεγάλη Βρετανία, και άλλη όταν ένα κράτος μεγάλωσε σιγά σιγά μέσα από απελευθερωτικούς πολέμους, όπως η Ελλάδα. Το Βέλγιο, για παράδειγμα, αποτελούμενο από δύο διαφορετικούς λαούς (Βαλλόνους και Φλαμανδούς), δεν μπορεί να υπάρξει, έστω κι αν λειτουργεί υπό το ενοποιητικό στοιχείο της βασιλείας, αν δεν λάβουν οι πολικοί ταγοί σοβαρά υπόψη τους το στοιχείο της φυλετικής διαίρεσης.


Σε κάθε περίπτωση όμως, το ζητούμενο είναι κοινό: η οικονομική ανάπτυξη, η εξασφάλιση της ευημερίας των πολιτών, οι υψηλές παροχές υπηρεσιών στους κατοίκους, η συμμετοχή όσο το δυνατό περισσότερων στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν, η κοινωνική συνοχή.
Δεν είναι επομένως τυχαία η κοινή πλέον πεποίθηση όλων των πολιτικών δυνάμεων, αλλά και των φορέων της Αυτοδιοίκησης, ότι χρειάζεται βαθιά τομή στο διοικητικό χάρτη της χώρας, ώστε τουλάχιστον η Αυτοδιοίκηση να βρει το ρόλο της και να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις των πολιτών.
Η αστυφιλία, η δημογραφική αλλαγή, η μετατόπιση των οικονομικών δραστηριοτήτων γεωγραφικά, η αλλαγή του τρόπου ζωής και πολλές άλλες αιτίες θα μπορούσαν να προστεθούν στο μακρύ κατάλογο των επιχειρημάτων που επιτάσσουν άμεσα την οριστική μετάβαση από το σύστημα των κοινοτήτων που επί ενάμιση αιώνα κυριάρχησε στον ελλαδικό χώρο, σε μεγαλύτερες, πιο συγκροτημένες και οικονομικά αυτοτελείς μονάδες αυτοδιοίκησης.

Ο επί πεντέμισι χρόνια υπουργός Εσωτερικών κ. Προκόπης Παυλόπουλος κατέβαλε κοπιώδεις προσπάθειες, ώστε να ολοκληρωθεί ένα σχέδιο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Εξασφάλισε, μάλιστα, και 630 εκατ. από το ΕΣΠΑ για το σκοπό αυτό.
Οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η ΕΝΑΕ και η ΚΕΔΚΕ, έχουν τοποθετηθεί μέσα από τα συνέδριά τους και έχουν και αυτοί με τη σειρά τους ολοκληρωμένες μελέτες με προτάσεις για τη μετεξέλιξη του θεσμού.

Εκείνο, λοιπόν, που απομένει είναι να καθίσουν όλοι μαζί σ’ ένα τραπέζι και να συμφωνήσουν. Να αποδεχτούν ότι το ζητούμενο δεν είναι το μοίρασμα της εξουσίας, αλλά η ορθολογική κατανομή της, επ’ ωφελεία των πολιτών και των τοπικών υποθέσεων.
Οι παράμετροι που θα εξεταστούν είναι γνωστοί: οικονομικοί, αναπτυξιακοί, γεωγραφικοί, πληθυσμιακοί. Και το κυριότερο: να ξεκαθαριστεί τι κάνει ο καθένας. Τι αρμοδιότητες θα κρατήσει το κέντρο και τι θα αναλάβει η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Κομβικό σημείο φυσικά είναι οι πόροι. Αποκέντρωση και ποιοτικές υπηρεσίες χωρίς χρήμα δεν γίνονται. Αν πρόκειται να επαναληφθεί το φαινόμενο του «Καποδίστρια» ή της, για πρώτη φορά, αιρετής νομαρχιακής αυτοδιοίκησης το 1994, τότε καλύτερα να το αφήσουν για αργότερα. Ήδη στη συντριπτική τους πλειοψηφία δήμοι και νομαρχίες είναι υπερχρεωμένοι. Για να προχωρήσει η υπόθεση της περιφερειακής Αυτοδιοίκησης αλλά και ένα πρόγραμμα ενοποίησης ακόμα περισσοτέρων δήμων, χρειάζεται πρώτα να επιλυθούν τα οικονομικά και να εξασφαλιστούν πόροι για το επόμενο βήμα. Αλλιώς το μόνο που θα γίνει είναι να προστεθούν συμβούλια, επιτροπές, νέοι αιρετοί άρχοντες, καινούρια γραφεία και θα απολαμβάνουν όλοι για μια ακόμα φορά τη μιζέρια τους.
Πηγή: Επίκαιρα