Μπορεί να συμβαδίσει ο θρησκευτικός δογματισμός με την ελευθερία της έκφρασης;

Γράφει ο Χρίστος Βαχτσιαβάνος

Οι μουσουλμανικές πράξεις βίας που συγκλονίζουν, τελευταία, την παγκόσμια κοινότητα, με αποκορύφωμα την δολοφονία του Αμερικανού πρέσβη στη Λιβύη, έφεραν, εκ νέου, στο προσκήνιο μια μεγάλη συζήτηση για το, εάν και κατά πόσο είναι δυνατόν, θρησκευτικοί κανόνες και δόγματα να συνυπάρχουν με δικαιώματα και αξίες όπως η ελευθερία της έκφρασης.

Πηγή όλων αυτών των «τυφλών» πράξεων βίας αποτελεί μια ταινία που προσβάλλει και διακωμωδεί τον Μωάμεθ, προκαλώντας τη μήνη της παγκόσμιας μουσουλμανικής κοινότητας. Εάν η συγκεκριμένη ταινία συνιστούσε αντικείμενο τέχνης, το συμπέρασμα για τα «πρέπει» και τα «μη», το «σωστό» και το «λάθος», θα ήταν πιο «διαυγές» και κατηγορηματικό, ίσως αυτονόητο για τις δημοκρατικές κοινωνίες, τουλάχιστον. Επειδή, όμως, η σχέση της συγκεκριμένης ταινίας με τον όρο «τέχνη», είναι αμφισβητήσιμη, το επιχείρημα περί του αντιθέτου, θα κατέληγε σε λάθος συμπεράσματα για τα αίτια και την αντιμετώπιση του φαινομένου που διαδραματίζεται τις τελευταίες μέρες.

Στην πραγματικότητα, αυτό που παρακολουθούμε είναι άλλο ένα κεφάλαιο του Ιερού Πολέμου, που το Ισλάμ δε διστάζει να ξεκινήσει όποτε κρίνει σκόπιμο, όποτε, δηλαδή, θεωρείται ότι πλήττεται ο Μωαμεθανισμός και το κύρος του. Το δόγμα αναφέρει πως, σε μια τέτοια περίπτωση, οι πιστοί θα πρέπει να είναι εκείνοι που θα διαφυλάξουν με κάθε τρόπο και κόστος το Ισλάμ, με την… αρωγή, φυσικά, του Προφήτη τους. Σκοπός μας, όμως, δεν είναι να κάνουμε δίκη θρησκευτικών ιδεοληψιών. Και ο Χριστιανισμός, άλλωστε, στο παρελθόν, ακολούθησε σκοταδιστικές μεθόδους που ουδεμία σχέση είχαν με το πνεύμα της διδασκαλίας του. Τα δόγματα είναι δόγματα και δεν διαφέρουν σε τίποτα, παρά μόνο στο αντικείμενο αναφοράς τους κάθε φορά! Εάν θέλουμε, όμως, να παραδεχτούμε μερικές αυταπόδεικτες αλήθειες, θα πρέπει να επισημάνουμε τα δημοκρατικά βήματα προόδου της Χριστιανικής (Ορθόδοξης και Καθολικής) Εκκλησίας, σε βάθος χρόνου, σε σχέση με άλλες θρησκείες που, δυστυχώς, δρουν ακόμα με μεσαιωνικές τακτικές. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που, ακόμα και σήμερα, ο Χριστιανισμός είναι η κυρίαρχη θρησκεία σε όλον τον Δυτικό κόσμο, χωρίς να φαίνεται πως «απειλείται» από άλλα δόγματα.

Αντιθέτως, οι χώρες που ασπάζονται τον μουσουλμανισμό παραμένουν ταυτισμένες με νοοτροπίες οπισθοδρομικές που ουδεμία σχέση παρουσιάζουν με τη Δημοκρατία. Λόγου χάρη, η ελευθερία της έκφρασης, που σε μια χώρα του Δυτικού κόσμου θεωρείται δεδομένη (χωρίς να λείπουν και εκεί, βέβαια, κατά καιρούς, εξαιρέσεις), απουσιάζει από τις Ισλαμικές χώρες, όπως φανερώνει και το περιστατικό με την ταινία που αναφέρεται στον Μωάμεθ. Τα πάντα θυσιάζονται για χάρη ενός θρησκευτικού δόγματος, ενώ η μισαλλοδοξία παραμονεύει… στη γωνία. Πρακτικές που παραπέμπουν σε ό,τι πιο ολοκληρωτικό έχει αντικρίσει η παγκόσμια κοινότητα κατά το παρελθόν, επανέρχονται στο προσκήνιο με ευκολία, έτοιμες να εκπληρώσουν τη δική τους «θεϊκή» αναγκαιότητα.

Όμως, οι δημοκρατίες δεν μπορούν να λειτουργήσουν με αυτόν τον τρόπο, και ούτε μπορούν να καθοδηγούνται από τις εκάστοτε δογματικές αντιλήψεις θρησκειών. Το ακριβώς αντίθετο, μάλιστα, οι δημοκρατίες θα πρέπει να είναι αυτές που καθορίζουν και αναδιαμορφώνουν τις θρησκείες, με απώτερο σκοπό την ισότιμη συνύπαρξη όλων στα πλαίσια αυτών. Χώρες που αρνούνται να εγκαταλείψουν τον σκοταδισμό που τους επιβάλλουν οι θρησκείες τους, είναι καταδικασμένες να μένουν πάντοτε στην πρύμνη της ιστορίας, δεκαετίες πίσω, καταδικασμένες να ζουν σε έναν δικό τους, συνήθως παρηκμασμένο κόσμο, χωρίς καμία δυνατότητα πρόσφορης συνύπαρξης με τις δυνάμεις της Δημοκρατίας και της αλληλεγγύης. 

Άλλα άρθρα του Χρίστου Βαχτσιαβάνου: 

Η αντιμετώπιση του Φασισμού στην Ελλάδα

Νεαροί... ηλικιωμένοι 

Ας αποφασίσουμε τι θέλουμε… 

Follow on Twitter:  https://twitter.com/C_Vachtsiavanos