Γράφει ο Αντώνης Καρπετόπουλος
Κοιτάζω λίγο τα προηγούμενα και ψάχνω να βρω μια δήλωση του Ζεσουάλδο Φερέιρα με την οποία να υπόσχεται κάτι – δεν τη βρίσκω. Βρίσκω πολλές, στις οποίες μιλάει γενικά για δουλειά, βελτίωση, στόχους κτλ.
Κοιτάζω και το βιογραφικό του, που είναι μεγάλο καθώς πρόκειται για άνθρωπο πάνω από 60 χρονών. Δεν διακρίνω κάποια περίοδο στην οποία να πέτυχε κάτι σημαντικό με μια ομάδα με τις δυσκολίες του εφετινού Παναθηναϊκού. Τις χρονιές που πέτυχε κάτι της προκοπής, σε ομάδες όπως η Πόρτο και η Μπενφίκα, είχε πίσω του προέδρους- θηρία: με την Πόρτο του Ντα Κόστα ειδικά έχουν πετύχει σχεδόν όλοι.
Ο καλός Ζεσουάλδο ακόμα και στη Μάλαγα όπου τα χρήματα για ξόδεμα ήταν απεριόριστα, όταν βρέθηκε μόνος στο τιμόνι τα έχασε. Οχι τυχαία απολύθηκε μετά από κανά δυο μήνες. Όταν μάλιστα ο Φρέιτας τον έφερε στην Ελλάδα, τον διάλεξε γιατί πίστευε ότι ο ΠΑΟ χρειάζεται ένα πεπειραμένο προπονητή να επιβληθεί σε βεντέτες που υπήρχαν και σε αυτές που θα έρχονταν. Ο Φρέιτας ξέρετε δεν ψήφιζε... Γιώργο Παπανδρέου, αλλά νόμιζε ότι λεφτά υπάρχουν.
Δεν είναι παράξενο ότι ο Ζεσουάλδο έχει μπλέξει: θα έλεγα ότι κάπως έτσι ήταν βέβαιο ότι θα συνέβαινε. Το ποδόσφαιρο που διδάσκει δεν έχει κάτι το μοντέρνο – είναι το γνωστό απλοϊκό πορτογαλικό ποδόσφαιρο, στο οποίο κανόνας είναι οι επιστροφές, η μπάλα κάτω, οι πολλές κοντινές πάσες, τα σόλα και οι ατομισμοί στην επίθεση. Είναι το ποδόσφαιρο που δημιουργεί Ρονάλντους και Χουλκ, δηλαδή παίκτες που παίρνουν τη μπάλα μόνοι τους και κάνουν κόλπα.
Πέρυσι ο Παναθηναϊκός, μέσα από διάφορες περιπέτειες που δεν έχει νόημα να επαναλάβω, έπαιξε δυο μήνες καλή μπάλα βασισμένος στη δαιμονιώδη φόρμα του Λέτο, στα σπάνιας ομορφιάς γκολ του Κλέιτον, στον ενθουσιασμό του Καπίνο και στον Κουίνσι που βρήκε κάποιους να του ξαναδείξουν εκτίμηση μετά από ένα διάστημα απραξίας. Προσοχή όμως: τίποτα από όσα είχαν συμβεί εκείνο το δίμηνο δεν ήταν αποτέλεσμα ενός σχεδίου. Σχέδιο είναι να έχεις στο μυαλό σου κάτι, να το δοκιμάσεις, να δεις το παράγωγό του να γεννιέται και να βελτιώνεται.
Αυτό στον περσινό Παναθηναϊκό δεν υπήρχε: η ιδέα π.χ της χρησιμοποίησης του Λέτο ως (άτυπο) φορ γεννήθηκε στο Περιστέρι όταν η ομάδα έμεινε με δέκα παίκτες και ο Φερέιρα είχε μια ιδιοφυής έκλαμψη. Το κόλπο δεν είχε ποτέ δοκιμαστεί στα φιλικά του καλοκαιριού και δεν απέδωσε τίποτα όταν το επιχείρησε με άλλους παίκτες: το έκανε με τον Καραγκούνη π.χ στο Αγρίνιο και με το Χριστοδουλόπουλο σε κάμποσες περιπτώσεις – πάντα με τραγικά αποτελέσματα. Αν κάτι είναι σχεδιασμένο, δομημένο, οργανωμένο θα αποδώσει ακόμα κι αν δεν το εξυπηρετούν μεγάλοι σταρ: σε αυτή και μόνο την περίπτωση έχουμε να κάνουμε με «προπονητή- δημιουργό».
Ο Φερέιρα δεν είναι παρά ένας μέτριος διαχειριστής ομάδων που έφτιαχναν άλλοι, τύποι σαν τον Ντα Κόστα π.χ. Φέτος, όταν ο ΠΑΟ του δόθηκε εν λευκώ, φάνηκαν ακόμα περισσότερο τα άγχη του: και μόνο ότι πήγε το καλοκαίρι κι αγόρασε κυρίως αμυντικούς δείχνει πόσο φοβάται ό,τι ακολουθεί. Ας του δώσουμε κι άλλο χρόνο, αφού μόνο αυτός μπορεί να διορθώσει τα λάθη του. Αλλά επιτέλους ας σταματήσουμε να τον αντιμετωπίζουμε σαν τον Θαυματουργό Πάππα. Δεν είναι ούτε καν μητροπολίτης.
Το μόνο αληθινά ενδιαφέρον σε μια κατά τα άλλα συνηθισμένη ποδοσφαιρική ιστορία είναι ότι κάποια απλοϊκά πράγματα που μαρτυρούσαν τα όρια (και τις επερχόμενες αποτυχίες του προπονητή) δεν τα έβλεπαν οι επαΐοντες, δηλαδή όσοι για το ποδόσφαιρο γράφουν ή κάνουν εκπομπές καθώς το παρακολουθούν επαγγελματικά. Νομίζω ότι ποτέ στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου δεν έχει πέσει έξω στις εκτιμήσεις του τόσος πολύς κόσμος.
Ο οπαδός είναι συνηθισμένος να βλέπει προφήτες και ηγέτες κρίνοντας από τα όποια αποτελέσματα: ο Ελληνας ποτέ δεν γούσταρε τις ενδοσκοπήσεις και τις αμφιβολίες, ποτέ δεν ήθελε λεπτομέρειες και πάντα θα χαίρεται την υπερβολή. Όλα είναι άσπρο ή μαύρο, όλα αντιμετωπίζονται με τον συναισθηματισμό που το κάθε αποτέλεσμα γεννάει: υπάρχει ένα θαυματουργό «εδώ και τώρα» που όλα τα εξηγεί και όλα τα επιτρέπει. Αν τα πράγματα πάνε καλά ο Ελληνας φτιάχνει Θεούς – το κάνει από την αρχαιότητα. Όταν πάνε άσχημα στήνει κρεμάλες – έτσι πάντα συμβαίνει.
Αφήστε στην άκρη το ποδόσφαιρο και δείτε σε πόσους μεσσίες έχετε πιστέψει γιατί απλά δεν θέλατε να σκάψετε την αλήθεια. Ας το παραδεχτούμε μια φορά, δεν πειράζει: ερωτευτήκαμε τους λάθος ανθρώπους ώστε να μπορούμε κάποτε να τους καταριόμαστε, ψηφίσαμε λαοπλάνους που μας μιλούσαν για «Αλλαγή», «Επανίδρυση του Κράτους», «Επαναδιαπραγμάτευση» και άλλα τέτοια που χαιρόμαστε ν ακούμε ακόμα κι αν δεν προκύπτει από πουθενά ότι γίνονται, είμαστε πάντα έτοιμοι να δούμε σχέδια εκεί που δεν υπάρχουν ίσως γιατί ποτέ δεν καταστρώσαμε τα δικά μας. Γουστάρουμε κυρίως τη συλλογική παραίσθηση: να βρούμε κι άλλους σαν εμάς να κάνουμε το πάνω και το κάτω Σύνταγμα για να χαρούμε τις ιδεοληψίες μας ή να ρίξουμε στη φωτιά όποιον νομίζουμε πως μας πρόδωσε γιατί στάθηκε ανάξιος να κάνει το θαύμα που νομίζαμε πως μπορεί. Είμαστε πάντα έτοιμοι να κατηγορήσουμε όποιον δεν κατάφερε τα θαύματα που περιμέναμε – έτσι είμαστε. Αλλά το ζήτημα δεν είμαστε εμείς, είναι η σιωπή όσων θα έπρεπε να καταλαβαίνουν.
Σήμερα το Φερέιρα τον στήνουν στον τοίχο όσοι δεν τολμούσαν να του κάνουν κριτική πέρυσι γιατί κέρδιζε. Μπροστά στο Θεό που λέγεται αποτέλεσμα έπεφταν πρώτοι στα γόνατα, όσοι ούτε το περίμεναν, ούτε το καταλάβαιναν! Αντί να προβληματιστούν και να αναλύσουν τα δεδομένα χτυπώντας το καμπανάκι του συναγερμού, όταν τα πράγματα πήγαιναν καλά, έτρεχαν ν' ανέβουν στο κάρο των πανηγυριτζήδων και σήμερα που αυτό κόλλησε (όπως μοιραία θα συνέβαινε) ασκούν δριμύτατη κριτική.
Συμβαίνει στο ποδόσφαιρο, αλλά και στην πολιτική, στην οικονομία, στις επιχειρήσεις: σχεδόν παντού. Που ήταν π.χ οι οικονομολόγοι μας όταν το χρέος έσπαγε κάθε ρεκόρ αύξησης τη δεκαετία του 80; Που ήταν όταν καταλύονταν το όποιο παραγωγικό σύστημα της χώρας ενώ οι κάτοικοί της έπαιρναν διαρκώς και παραπάνω χρήματα; Ποιος ποτέ τόλμησε μέσα στην ευημερία να προειδοποιήσει για φούσκες που σπάνε; Κανείς.
Μ' αρέσει τα τελευταία χρόνια να διαβάζω το Βαρουφάκη π.χ ή το Λαπαβίτσα ή ακόμα και τα αυστηρά πονήματα αυτοκριτικής του Λοβέρδου, του Πάγκαλου, του Αλογοσκούφη κτλ. Και πάντα αναρωτιέμαι που ήταν όλοι αυτοί δέκα χρόνια πριν και γιατί δεν βγήκαν μπροστά για να τολμήσουν - κόντρα στο ρεύμα όπως η γνώση επιβάλει - να μας πουν ότι ακολουθεί ένα αδιέξοδο. Ο Βαρουφάκης μου λένε συζητούσε για την ανάπτυξη με τον ΓΑΠ. Ο Λαπαβίτσας ήταν στο εξωτερικό. Οι σημερινοί (αυτό)μαστιγωμένοι πολιτικοί άργησαν να καταλάβουν ή δεν ήθελαν να χαλάσουν τις ψευδαισθήσεις μας. Ελπίζω τώρα να μην κατηγορούν κι αυτοί τον Φερέιρα - αυτός έχει πολλούς άλλους στο κεφάλι του…
Κοιτάζω λίγο τα προηγούμενα και ψάχνω να βρω μια δήλωση του Ζεσουάλδο Φερέιρα με την οποία να υπόσχεται κάτι – δεν τη βρίσκω. Βρίσκω πολλές, στις οποίες μιλάει γενικά για δουλειά, βελτίωση, στόχους κτλ.
Κοιτάζω και το βιογραφικό του, που είναι μεγάλο καθώς πρόκειται για άνθρωπο πάνω από 60 χρονών. Δεν διακρίνω κάποια περίοδο στην οποία να πέτυχε κάτι σημαντικό με μια ομάδα με τις δυσκολίες του εφετινού Παναθηναϊκού. Τις χρονιές που πέτυχε κάτι της προκοπής, σε ομάδες όπως η Πόρτο και η Μπενφίκα, είχε πίσω του προέδρους- θηρία: με την Πόρτο του Ντα Κόστα ειδικά έχουν πετύχει σχεδόν όλοι.
Ο καλός Ζεσουάλδο ακόμα και στη Μάλαγα όπου τα χρήματα για ξόδεμα ήταν απεριόριστα, όταν βρέθηκε μόνος στο τιμόνι τα έχασε. Οχι τυχαία απολύθηκε μετά από κανά δυο μήνες. Όταν μάλιστα ο Φρέιτας τον έφερε στην Ελλάδα, τον διάλεξε γιατί πίστευε ότι ο ΠΑΟ χρειάζεται ένα πεπειραμένο προπονητή να επιβληθεί σε βεντέτες που υπήρχαν και σε αυτές που θα έρχονταν. Ο Φρέιτας ξέρετε δεν ψήφιζε... Γιώργο Παπανδρέου, αλλά νόμιζε ότι λεφτά υπάρχουν.
Δεν είναι παράξενο ότι ο Ζεσουάλδο έχει μπλέξει: θα έλεγα ότι κάπως έτσι ήταν βέβαιο ότι θα συνέβαινε. Το ποδόσφαιρο που διδάσκει δεν έχει κάτι το μοντέρνο – είναι το γνωστό απλοϊκό πορτογαλικό ποδόσφαιρο, στο οποίο κανόνας είναι οι επιστροφές, η μπάλα κάτω, οι πολλές κοντινές πάσες, τα σόλα και οι ατομισμοί στην επίθεση. Είναι το ποδόσφαιρο που δημιουργεί Ρονάλντους και Χουλκ, δηλαδή παίκτες που παίρνουν τη μπάλα μόνοι τους και κάνουν κόλπα.
Πέρυσι ο Παναθηναϊκός, μέσα από διάφορες περιπέτειες που δεν έχει νόημα να επαναλάβω, έπαιξε δυο μήνες καλή μπάλα βασισμένος στη δαιμονιώδη φόρμα του Λέτο, στα σπάνιας ομορφιάς γκολ του Κλέιτον, στον ενθουσιασμό του Καπίνο και στον Κουίνσι που βρήκε κάποιους να του ξαναδείξουν εκτίμηση μετά από ένα διάστημα απραξίας. Προσοχή όμως: τίποτα από όσα είχαν συμβεί εκείνο το δίμηνο δεν ήταν αποτέλεσμα ενός σχεδίου. Σχέδιο είναι να έχεις στο μυαλό σου κάτι, να το δοκιμάσεις, να δεις το παράγωγό του να γεννιέται και να βελτιώνεται.
Αυτό στον περσινό Παναθηναϊκό δεν υπήρχε: η ιδέα π.χ της χρησιμοποίησης του Λέτο ως (άτυπο) φορ γεννήθηκε στο Περιστέρι όταν η ομάδα έμεινε με δέκα παίκτες και ο Φερέιρα είχε μια ιδιοφυής έκλαμψη. Το κόλπο δεν είχε ποτέ δοκιμαστεί στα φιλικά του καλοκαιριού και δεν απέδωσε τίποτα όταν το επιχείρησε με άλλους παίκτες: το έκανε με τον Καραγκούνη π.χ στο Αγρίνιο και με το Χριστοδουλόπουλο σε κάμποσες περιπτώσεις – πάντα με τραγικά αποτελέσματα. Αν κάτι είναι σχεδιασμένο, δομημένο, οργανωμένο θα αποδώσει ακόμα κι αν δεν το εξυπηρετούν μεγάλοι σταρ: σε αυτή και μόνο την περίπτωση έχουμε να κάνουμε με «προπονητή- δημιουργό».
Ο Φερέιρα δεν είναι παρά ένας μέτριος διαχειριστής ομάδων που έφτιαχναν άλλοι, τύποι σαν τον Ντα Κόστα π.χ. Φέτος, όταν ο ΠΑΟ του δόθηκε εν λευκώ, φάνηκαν ακόμα περισσότερο τα άγχη του: και μόνο ότι πήγε το καλοκαίρι κι αγόρασε κυρίως αμυντικούς δείχνει πόσο φοβάται ό,τι ακολουθεί. Ας του δώσουμε κι άλλο χρόνο, αφού μόνο αυτός μπορεί να διορθώσει τα λάθη του. Αλλά επιτέλους ας σταματήσουμε να τον αντιμετωπίζουμε σαν τον Θαυματουργό Πάππα. Δεν είναι ούτε καν μητροπολίτης.
Το μόνο αληθινά ενδιαφέρον σε μια κατά τα άλλα συνηθισμένη ποδοσφαιρική ιστορία είναι ότι κάποια απλοϊκά πράγματα που μαρτυρούσαν τα όρια (και τις επερχόμενες αποτυχίες του προπονητή) δεν τα έβλεπαν οι επαΐοντες, δηλαδή όσοι για το ποδόσφαιρο γράφουν ή κάνουν εκπομπές καθώς το παρακολουθούν επαγγελματικά. Νομίζω ότι ποτέ στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου δεν έχει πέσει έξω στις εκτιμήσεις του τόσος πολύς κόσμος.
Ο οπαδός είναι συνηθισμένος να βλέπει προφήτες και ηγέτες κρίνοντας από τα όποια αποτελέσματα: ο Ελληνας ποτέ δεν γούσταρε τις ενδοσκοπήσεις και τις αμφιβολίες, ποτέ δεν ήθελε λεπτομέρειες και πάντα θα χαίρεται την υπερβολή. Όλα είναι άσπρο ή μαύρο, όλα αντιμετωπίζονται με τον συναισθηματισμό που το κάθε αποτέλεσμα γεννάει: υπάρχει ένα θαυματουργό «εδώ και τώρα» που όλα τα εξηγεί και όλα τα επιτρέπει. Αν τα πράγματα πάνε καλά ο Ελληνας φτιάχνει Θεούς – το κάνει από την αρχαιότητα. Όταν πάνε άσχημα στήνει κρεμάλες – έτσι πάντα συμβαίνει.
Αφήστε στην άκρη το ποδόσφαιρο και δείτε σε πόσους μεσσίες έχετε πιστέψει γιατί απλά δεν θέλατε να σκάψετε την αλήθεια. Ας το παραδεχτούμε μια φορά, δεν πειράζει: ερωτευτήκαμε τους λάθος ανθρώπους ώστε να μπορούμε κάποτε να τους καταριόμαστε, ψηφίσαμε λαοπλάνους που μας μιλούσαν για «Αλλαγή», «Επανίδρυση του Κράτους», «Επαναδιαπραγμάτευση» και άλλα τέτοια που χαιρόμαστε ν ακούμε ακόμα κι αν δεν προκύπτει από πουθενά ότι γίνονται, είμαστε πάντα έτοιμοι να δούμε σχέδια εκεί που δεν υπάρχουν ίσως γιατί ποτέ δεν καταστρώσαμε τα δικά μας. Γουστάρουμε κυρίως τη συλλογική παραίσθηση: να βρούμε κι άλλους σαν εμάς να κάνουμε το πάνω και το κάτω Σύνταγμα για να χαρούμε τις ιδεοληψίες μας ή να ρίξουμε στη φωτιά όποιον νομίζουμε πως μας πρόδωσε γιατί στάθηκε ανάξιος να κάνει το θαύμα που νομίζαμε πως μπορεί. Είμαστε πάντα έτοιμοι να κατηγορήσουμε όποιον δεν κατάφερε τα θαύματα που περιμέναμε – έτσι είμαστε. Αλλά το ζήτημα δεν είμαστε εμείς, είναι η σιωπή όσων θα έπρεπε να καταλαβαίνουν.
Σήμερα το Φερέιρα τον στήνουν στον τοίχο όσοι δεν τολμούσαν να του κάνουν κριτική πέρυσι γιατί κέρδιζε. Μπροστά στο Θεό που λέγεται αποτέλεσμα έπεφταν πρώτοι στα γόνατα, όσοι ούτε το περίμεναν, ούτε το καταλάβαιναν! Αντί να προβληματιστούν και να αναλύσουν τα δεδομένα χτυπώντας το καμπανάκι του συναγερμού, όταν τα πράγματα πήγαιναν καλά, έτρεχαν ν' ανέβουν στο κάρο των πανηγυριτζήδων και σήμερα που αυτό κόλλησε (όπως μοιραία θα συνέβαινε) ασκούν δριμύτατη κριτική.
Συμβαίνει στο ποδόσφαιρο, αλλά και στην πολιτική, στην οικονομία, στις επιχειρήσεις: σχεδόν παντού. Που ήταν π.χ οι οικονομολόγοι μας όταν το χρέος έσπαγε κάθε ρεκόρ αύξησης τη δεκαετία του 80; Που ήταν όταν καταλύονταν το όποιο παραγωγικό σύστημα της χώρας ενώ οι κάτοικοί της έπαιρναν διαρκώς και παραπάνω χρήματα; Ποιος ποτέ τόλμησε μέσα στην ευημερία να προειδοποιήσει για φούσκες που σπάνε; Κανείς.
Μ' αρέσει τα τελευταία χρόνια να διαβάζω το Βαρουφάκη π.χ ή το Λαπαβίτσα ή ακόμα και τα αυστηρά πονήματα αυτοκριτικής του Λοβέρδου, του Πάγκαλου, του Αλογοσκούφη κτλ. Και πάντα αναρωτιέμαι που ήταν όλοι αυτοί δέκα χρόνια πριν και γιατί δεν βγήκαν μπροστά για να τολμήσουν - κόντρα στο ρεύμα όπως η γνώση επιβάλει - να μας πουν ότι ακολουθεί ένα αδιέξοδο. Ο Βαρουφάκης μου λένε συζητούσε για την ανάπτυξη με τον ΓΑΠ. Ο Λαπαβίτσας ήταν στο εξωτερικό. Οι σημερινοί (αυτό)μαστιγωμένοι πολιτικοί άργησαν να καταλάβουν ή δεν ήθελαν να χαλάσουν τις ψευδαισθήσεις μας. Ελπίζω τώρα να μην κατηγορούν κι αυτοί τον Φερέιρα - αυτός έχει πολλούς άλλους στο κεφάλι του…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου