Τι πραγματικά συνέβη με την υποστολή της γερμανικής σημαίας στην Ακρόπολη;

Ξημερώματα της 30ης Μαΐου 1941, δύο νέοι φοιτητές σκαρφαλώνουν στον Ιερό Βράχο και κατευθύνονται προς τον Παρθενώνα με στόχο να κατεβάσουν τη σβάστικα.


Η Αθήνα βρίσκεται υπο ναζιστική κατοχή ήδη από τον Απρίλιο και την ίδια μέρα η Κρήτη καταλαμβάνεται πλήρως από τις δυνάμεις του Άξονα.

Oι δύο νέοι δεν είναι άλλοι από τον Μανόλη Γλέζο και τον Απόστολο (Λάκη) Σάντα οι οποίοι συλλαμβάνουν το παράτολμο σχέδιο ένα ανοιξιάτικο σούρουπο, όταν από το Ζάππειο αντίκρυσαν  την Ακρόπολη. Αποφασίζουν να το υλοποιήσουν φροντίζοντας μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια, αφού τυχόν αποτυχία σήμαινε θάνατο.

Οι δύο φοιτητές πηγαίνουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη και διάβαζουν ό,τι σχετικό υπάρχει με τον Ιερό Βράχο: τις σπηλιές, τις τρύπες και κάθε λογής χάρτες της Ακρόπολης.  Γρήγορα, αντιλαμβάνεται ότι η μόνη διαδρομή που έπρεπε να ακολουθήσουν για να μην γίνουν αντιληπτοί από τους γερμανούς φρουρούς ήταν μέσω του Πανδρόσειου Άντρου.

Το πρωί της 30ης Μαΐου 1941, ο Γλέζος και ο Σάντας πληροφορήθηκαν από το ραδιόφωνο ότι η Κρήτη είχε πέσει. Οι Γερμανοί με προκηρύξεις κόμπαζαν για το κατόρθωμά τους. Ήταν η κατάλληλη στιγμή να δώσουν ένα αποφασιστικό χτύπημα στο γόητρο του κατακτητή. Θα δρούσαν το ίδιο βράδυ. Μόνα τους όπλα ένα φανάρι και ένα μαχαίρι.

Ώρα 9:30 το βράδυ. Η μικρή φρουρά της Ακρόπολης βρίσκεται στα Προπύλαια και διασκέδαζει με νεαρές Ελληνίδες. Ο Γλέζος και ο Σάντος πηδούν τα σύρματα, σέρνονται ως τη σπηλιά του Πανδρόσειου Άντρου και χρησιμοποιούν τις σκαλωσιές των αρχαιολόγων προκειμένου να ανεβούν.
Προχωρούν προς τον ιστό της σημαίας και για καλή τους τύχη εκείνη τη στιγμή δεν υπάρχει κανένας φρουρός που θα μπορούσε να τους ανακαλύψει. Με γρήγορες κινήσεις κατεβάζουν το σύμβολο του Γ' Ράιχ το οποίο μάλιστα ήταν τεραστίων διαστάσεων.

Διπλώνουν τη σημαία και ακολουθούν την ίδια διαδρομή προκειμένου να κατέβουν καταφέρνοντας να μη γίνουν αντιληπτοί για ακόμη μια φορά.

Νωρίς το πρωϊ της επομένης η γερμανική φρουρά μένει εμβρόντητη μπροστά στο θέαμα του κενού ιστού. Οι γερμανικές αρχές διατάζουν ανακρίσεις, εκτελούν τους άνδρες της φρουράς και απαλάσσουν τους Έλληνες διοικητές των αστυνομικών τμημάτων της περιοχής από τα καθήκοντά τους.

Η σβάστικα θα αντικατασταθεί μόλις στις 11 το πρωί, ωστόσο αυτές οι ώρες που ο ιστός παρέμεινες κενός αποτέλεσαν το πιο ισχυρό τονωτικό για το ηθικό των Ελλήνων. Στην ουσία η υποστολή του ναζιστικού συμβόλου αποτέλεσε την πρώτη αντιστασιακή πράξη στην κατεχόμενη Αθήνα και αποτέλεσε την απαρχή της οργάνωσης του αντιστασιακού κινήματος.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ο Μανώλης Γλέζος συνελήφθη τρεις φορές από τους Γερμανούς, φυλακίστηκε και κατόρθωσε να δραπετεύσει, ενώ ο Λάκης Σάντας ξέφυγε από τους διώκτες του και κατετάγη στον ΕΛΑΣ.

Το περιστατικό έγινε γνωστό μέσα από δύο ταυτόχρονες δηλώσεις του Γλέζου στον «Ριζοσπάστη»  και του Σάντα στην «Ελευθερία» στις 5 Μαρτίου του 1945.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλοί κατά καιρούς έχουν αμφισβητήσει το εγχείρημα των δύο ανδρών εστιάζοντας σε πέντε στοιχεία που θεωρούν ανακριβή στη διήγηση, την οποία αποδίδουν σε κατασκευές προς εξυπηρέτηση της εθνικής αφήγησης.

• Η σημαία συνήθως υποστέλλεται κατά τη διάρκεια της νύχτας ιδίως σε κατεχόμενη χώρα και μάλιστα εν καιρώ πολέμου

• Στη διήγηση αναφέρεται ότι η σημαία κυμμάτιζε αλλά οι δύο άνδρες ισχυρίζονται ότι είχε τέτοια ησυχία που κρατούσαν την ανάσα τους για να μη γίνουν αντιληπτοί. Δεδομένου των διαστάσεων της σημαίας, ο κυμματισμός θα ήταν εφικτός μόνο αν υπήρχαν ισχυροί άνεμοι και όχι ησυχία.

• Οι Γερμανοί υποτίθεται πως συνέλλεξαν αποτυπώματα από τον ιστό και οι δύο άνδρες συνελλήφθησαν επανειλημμένα από τις κατοχικές δυνάμεις. Δεν έγινε καμία ταυτοποίηση των στοιχείων;

• Το περιστατικό γνωστοποιήθηκε μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Γιατί το ΚΚΕ δεν το χρησιμοποίησε νωρίτερα προκειμένου να κινητοποιήσει τον κόσμο ώστε να συνταχθεί με το ΕΑΜ και γιατί δεν χρησιμοποιήθηκε στα Δεκεμβριανά;

• Οι δύο άνδρες δεν μιλούσαν επί χρόνια ενώ επι χρόνια υπήρχε αντίφαση στα λεγόμενά τους ως προς το περιστατικό καθώς ο καθένας υποστήριζε ότι ήταν αυτός που κατέβασε τη σημαία. Στο τέλος επικράτησε η εκδοχή του Μανόλη Γλέζου κι ο Σάντας υποστήριζε πως «δεν έχει σημασία ποιος απ’ τους δυο κατέβασε τη σημαία». Στην πρώτη τους συνέντευξη πάντως, υποστήριξαν και οι δύο, ότι η σημαία έπεσε μόνη της από το τράνταγμα του ιστού.

Μύθος ή πραγματικότητα; Σε κάθε περίπτωση η κίνηση αυτή σίγουρα αντικατόπτριζε το αίσθημα των Ελλήνων και αποτέλεσε την πρώτη αντιστασιακή πράξη κατά του Άξονα στην κατεχόμενη Αθήνα η οποία κινητοποίησε όχι μόνο τους Έλληνες αλλά και τους άλλους λαούς που βρίσκονταν υπό γερμανική κατοχή. Για αυτό αξίζει και το σεβασμό και τη μνήμη μας.

(iefimerida)