Ήδη, η Ουάσινγκτον έχει ζητήσει επισήμως τη συνδρομή της Ελλάδας για ενδεχόμενη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία – πιο συγκεκριμένα, τη χρησιμοποίηση των βάσεων της Σούδας και της Καλαμάτας. Επιπλέον, τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο για τις ΗΠΑ, καθώς το παλαιό status quo στην Μέση Ανατολή δεν υφίσταται πλέον – τουλάχιστον με τον ίδιο τρόπο που υφίστατο στο παρελθόν – και οι πέντε παραδοσιακοί σύμμαχοι της Αμερικής στην περιοχή (Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Τουρκία, αραβικές χώρες) τραβούν καθένας προς διαφορετική κατεύθυνση.
Σχετικά με αυτό το τόσο πολύπλοκο στρατηγικό τοπίο, γράφει ο Gideon Rachman, ένας από τους καλύτερους παγκοσμίως αναλυτές, σε άρθρο στους Financial Times:
O ρυθμός των εξελίξεων στην Μέση Ανατολή επιταχύνεται για μια ακόμη φορά. Δύο χρόνια και πλέον μετά το ξεκίνημα της αραβικής Άνοιξης, τα βασικά γεγονότα μπορούν ακόμη να αλλάζουν με τόσο μεγάλες ταχύτητες, που οι δυτικές κυβερνήσεις δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν. Την περασμένη εβδομάδα ο Barack Obama συγκάλεσε έκτακτη διάσκεψη για να συζητηθούν οι βίαιες επιθέσεις εναντίον της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο, για να βρεθεί ο Αμερικανός πρόεδρος αντιμέτωπος με μια, ακόμη πιο δραματική, πρόκληση: την επίθεση με χημικά όπλα στην Συρία.
Και τα δύο αυτά γεγονότα, θέτουν προφανείς και άμεσες προκλήσεις στρατηγικής. Πρέπει να κοπεί η αμερικανική βοήθεια στην Αίγυπτο; Πρέπει οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις να πλήξουν την Συρία;
Το ζήτημα της στρατιωτικής επίθεσης κατά του καθεστώτος του Bashar al-Assad, κερδίζει διεθνή υποστήριξη: Η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία υπονόησαν ότι τάσσονται υπέρ των στρατιωτικών αντιποίνων.
Το πώς θα απαντήσει η Αμερική, θα υπαγορευθεί, εν μέρει, από το πόσο αυστηρά θα αποφασίσει ο κ. Obama να επιμείνει στην εξωτερική πολιτική του: Θέλει να μειώσει την αμερικανική παρέμβαση στην Μέση Ανατολή, ώστε να μπορέσει να συγκεντρωθεί στις εγχώριες μεταρρυθμίσεις, να αντιμετωπίσει την ανέλιξη της Κίνας και να τελειοποιήσει... την βολή του στο γκολφ.
Οπου μπορεί, ο κ. Obama έχει προτιμήσει να αφήσει τους συμμάχους του να βγάλουν περισσότερα κάστανα από την φωτιά στην περιοχή. Άφησε την Βρετανία και την Γαλλία να αναλάβουν την ηγεσία στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Λιβύη, αλλά με την απαραίτητη αμερικανική βοήθεια. Ιδανικά, θα ήθελε να μπορούσε να αντιμετωπίσει την αναταραχή στην Μέση Ανατολή σε συνεργασία με μια ομάδα περιφερειακών συμμάχων με παρόμοιες ιδέες.
Υπάρχει όμως ένα μεγάλο πρόβλημα σε αυτή την στρατηγική. Παραδοσιακά, η αμερικανική πολιτική στην περιοχή επαφίεται στους ισχυρούς δεσμούς με πέντε κρίσιμους παίκτες: Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτο, Τουρκία και τις αραβικές χώρες. Οποιες κι αν είναι οι επιφανειακές διαφορές τους, όλα αυτά τα έθνη υπήρξαν δυνάμεις του status quo.
Όμως, το παλαιό status quo στην Μέση Ανατολή δεν υπάρχει πια και οι παραδοσιακοί σύμμαχοι της Αμερικής τραβούν τώρα προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Το αποτέλεσμα είναι ότι η κυβέρνηση Obama θα δυσκολευτεί πάρα πολύ να επιβάλλει μια ενιαία προσέγγιση στην αναταραχή. Η κατάσταση στην Αίγυπτο, περισσότερο απ'όσο στην Συρία, έχει δημιουργήσει αγεφύρωτες διαφορές μεταξύ των συμμάχων των ΗΠΑ.
Αν η Ουάσιγκτον υποστήριζε την αιγυπτιακή αντεπανάσταση, θα ευχαριστούσε κάποιους από τους παραδοσιακούς φίλους της στην περιοχή και θα κλόνιζε άλλους.
Η Σ. Αραβία είναι ο παλαιότερος σύμμαχος της Αμερικής στην Μ. Ανατολή και είναι επίσης βασικός θιασώτης και υποστηριχτής του αιγυπτιακού πραξικοπήματος. Το Ισραήλ είναι επίσης σαφέστατα αρκετά ικανοποιημένο με τις εξελίξεις στο Κάιρο.
Η τουρκική κυβέρνηση, όμως, είναι έξαλλη με τα γεγονότα στην Αίγυπτο. Ο πρωθυπουργός Recep Tayyip Erdogan, είναι ένας ηγέτης που ο κ. Obama έχει «φροντίσει» πολύ προσεκτικά. Σύμφωνα με πρόσφατο βιβλίο του Vali Nasr, πρώην αξιωματούχο της κυβέρνησης Obama, ο Αμερικανός πρόεδρος «τηλεφωνεί στον κ. Erdogan συχνά και πιθανότατα τον συμβουλεύεται περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο παγκόσμιο ηγέτη».
Ωστόσο ο κ. Erdogan φέρεται όλο και πιο επιθετικά. Μοιάζει να φοβάται ότι οι διαδηλώσεις στους δρόμους της Τουρκίας εναντίον της κυβέρνησής του, έχουν στόχο να δημιουργήσουν στρατιωτικό πραξικόπημα, κατά το αιγυπτιακό μοντέλο. Δεχόμενος μεγάλες πιέσεις, έχει προσφύγει σε όλο και πιο παράξενες θεωρίες συνωμοσίας, δηλώνοντας την περασμένη εβδομάδα ότι ήταν το Ισραήλ που ενορχήστρωσε το αιγυπτιακό πραξικόπημα. Ο κ. Obama νόμιζε ότι είχε φέρει το τέλος στον φραστικό πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, αλλά η εύθραυστη ανακωχή καταρρέει και παλι.
Το Κατάρ, που έχει αποκτήσει μεγάλη επιρροή στην περιοχή χάρη στην συνετή χρήση τεράστιων ποσοτήτων χρημάτων, φιλοξενεί επίσης την κύρια αμερικανική βάση για αεροπορικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Το Κατάρ βλέπει με συμπάθεια την Μουσουλμανική Αδελφότητα και άρα βρίσκεται στην αντίπερα όχθη από το Ισραήλ και την Σ. Αραβία για την Αίγυπτο.
Επιφανειακά υπάρχει μεγαλύτερη ομοφωνία στην περιοχή για την Συρία. Ολοι οι παραδοσιακοί φίλοι της Αμερικής στην περιοχή θέλουν να φύγει το καθεστώς Assad. Οι Σαουδάραβες και οι Ισραηλινοί πιστεύουν ότι θα καταφέρει τεράστιο πλήγμα στο Ιράν, τον αντίπαλο που φοβούνται περισσότερο απ' όλους στην περιοχή. Το Κατάρ υποστηρίζει έντονα τους αντάρτες στην Συρία, όπως και η Τουρκία. Η θέση του νέου αιγυπτιακού καθεστώτος για την Συρία δεν είναι ξεκάθαρο, αν και το ότι ο κ. Assad ενθουσιάστηκε με το πραξικόπημα στο Κάιρο, λέει πολλά.
Οι περισσότεροι σύμμαχοι της Αμερικής στην περιοχή θα ήθελαν πολύ να δουν τις ΗΠΑ να εμπλέκονται πιο σθεναρά στο πλευρό των Σύριων ανταρτών. Το Ισραήλ φοβάται ότι αν η «κόκκινη γραμμή» της κυβέρνησης Obama με την χρήση χημικών όπλων στην Συρία «πατηθεί» και δεν υπάρξει απάντηση, τότε οι «κόκκινες γραμμές» που βάζουν οι ΗΠΑ στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, επίσης στερούνται αξιοπιστίας. Όμως οι Ισραηλινοί φοβούνται επίσης τον έντονο παράγοντα τζιχάντ στο συριακό αντάρτικο κίνημα- και αυτούς τους φόβους περιγράφουν ακόμη πιο έντονα οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες.
Οσο για τον κ. Obama, φοβάται ότι αν οι ΗΠΑ κινηθούν μετά την παρότρυνση των συμμάχων τους στην περιοχή, και πέρα από αυτήν, και συρθούν άμεσα ή έμμεσα στην μάχη κατά του κ. Assad, στο τέλος θα χειροκροτηθούν από τους συμμάχους οι οποίοι δεν θα λερώσουν οι ίδιοι τα χέρια τους και στην συνέχεια θα κατηγορήσουν την Αμερική, όταν αρχίσουν να στραβώνουν τα πράγματα.
Αυτή η ασυμφωνία στην περιοχή, προφανώς επιβραβεύει το αρχικό ένστικτο του κ. Obama να μείνει μακριά από την Μέση Ανατολή, παρά να τρέξει προς τα εκεί που πέφτουν οι πυροβολισμοί. Όμως συχνά τα πράγματα έχουν την δική τους λογική. Καθώς γίνεται όλο και πιθανή μια αεροπορική επίθεση την Συρία, ίσως ο Πρόεδρος Obama να συρθεί ακόμη πιο βαθιά στην Μέση Ανατολή, παρά την θέλησή του.
(iefimerida)
Ο χαρακτηρισμός εμφύλιος είναι σχετικός. Η συντριπτική πλειοψηφία των Σύρων είναι υπέρ του Άσαντ (και οι χριστιανοί). Τον Άσαντ πολεμούν κυρίως μισθοφόροι Λίβυοι κλπ, μέλη της Αλ Κάϊντα ακόμα και μέλη της Λεγεώνας των Ξένων.
ΑπάντησηΔιαγραφή