Η ευρωζώνη βρίσκεται στη χειρότερη φάση της δεκάχρονης ιστορίας της, ενώ όλες οι προσπάθειες λήψης δραστικών μέτρων με στόχο την άρση του αδιεξόδου συναντούν την κατηγορηματική άρνηση της Γερμανίδας καγκελαρίου, Ανγκελα Μέρκελ, της «κυρίας nein», όπως την αποκαλούν πλέον στις Βρυξέλλες και στις περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Ύφεση, ανεργία, δημοσιονομικά προβλήματα, τραπεζική κρίση, όλα τα κακά έχουν σωρευτεί στην ευρωζώνη, απειλώντας όχι μόνο το ευρώ, αλλά και την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία. Ποτέ στο παρελθόν Αμερικανός πρόεδρος δεν συνομίλησε με ξένο ηγέτη περισσότερες φορές απ’ όσες ο Μπαράκ Ομπάμα με τη Μέρκελ, την οποία παρότρυνε να συναινέσει στη λήψη δραστικών μέτρων ώστε να επανέλθει η ηρεμία στις αγορές.
Από το φθινόπωρο του 2009 που εμφανίστηκε η ελληνική κρίση δημόσιου χρέους, η καγκελάριος κινείται με εσωτερική ατζέντα. Γνωρίζει ότι η εκλογική κεντροδεξιά πελατεία της είναι εχθρική σε διασώσεις άλλων χωρών, ενώ οι ψηφοφόροι της είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στη σταθερότητα των τιμών και του νομίσματος. Η Μέρκελ επιχειρεί κάθε φορά να συνδυάσει και τα δύο, δηλαδή αρνείται να συναινέσει στη λήψη μέτρων σε κοινοτικό επίπεδο ωσότου η κρίση αρχίσει να απειλεί το ίδιο το ευρώ. Τότε υποχωρεί έναντι των εταίρων και εμφανίζει στους ψηφοφόρους της την υποχώρηση ως επιβεβλημένη προκειμένου να διασωθεί το νόμισμα. Κινείται δηλαδή στη λογική του ακροβάτη που περπατάει πάνω στο σχοινί χωρίς δίχτυ.
Μέχρι στιγμής στην περίπτωση της διάσωσης της Ελλάδας, αν και ενέργησε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, κατάφερε να μείνει στο σχοινί και να αποφύγει το πολιτικό κόστος. Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι εταίροι έχουν κουραστεί και η κόπωση αυτή έχει εξελιχθεί πλέον σε έντονη δυσφορία, με αποτέλεσμα η «κυρία nein» να κινδυνεύει να βρεθεί σε μία άνευ προηγουμένου απομόνωση. Κάθε φορά που οι εταίροι ζητούν τη λήψη μέτρων για ανάπτυξη, απασχόληση, τραπεζική ενοποίηση ή έκδοση ευρωομολόγων, εκείνη αρνείται διατυπώνοντας αστεία επιχειρηματολογία. Για παράδειγμα, στο αίτημα για έκδοση ευρωομολόγων απαντά ότι θα πρέπει πρώτα να επιτύχουμε την οικονομική και πολιτική ένωση. Δηλαδή μετά από δέκα χρόνια, όταν η Ευρώπη δεν θα έχει ανάγκη τα ευρωομόλογα.
Κορυφαίοι εταίροι, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, έχουν καταστήσει σαφές στην καγκελάριο ότι στη Σύνοδο Κορυφής (28-29 Ιουνίου) δεν θα συναντηθούν στις Βρυξέλλες για ασκήσεις επί χάρτου και μεγαλόπνοα σχέδια πολιτικής ενοποίησης. Θα την πιέσουν αφόρητα να υποχωρήσει και να δεχτεί σημαντικές αποφάσεις, κυρίως για την προώθηση της ανάπτυξης και την αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης στην Ισπανία.
Η Μέρκελ δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο την πίεση των εταίρων της, αλλά και τη γερμανική αντιπολίτευση, η οποία στα περισσότερα θέματα συμπλέει με την υπόλοιπη ευρωζώνη, δίνοντας μεγάλη έμφαση στα θέματα της ανάπτυξης και της επίλυσης της τραπεζικής κρίσης. Πολιτικά θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συνεχίσει το περπάτημα στο σχοινί, γιατί αυτή τη φορά ουδείς διατίθεται να ρισκάρει μια πανευρωπαϊκή κρίση εξαιτίας των πολιτικών παιχνιδιών της καγκελαρίου.
Τα πέντε γερμανικά «όχι»
1. Έκδοση ευρωομολόγων
Θεωρεί ότι η έκδοση ευρωομολόγων για την κοινή διαχείριση του δημόσιου χρέους σε επίπεδο ευρωζώνης δεν μπορεί να προχωρήσει πριν από την παρέλευση μιας μακροχρόνιας περιόδου και αφού προηγουμένως θα έχει επιτευχθεί η οικονομική σύγκλιση της ευρωζώνης. Το επιχείρημα που προβάλλει είναι ότι οι χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα θα χαλάρωναν τη λιτότητα και τις προσπάθειες εξυγίανσης. Η Γερμανία επωφελείται από τη σημερινή κατάσταση, δεδομένου ότι δανείζεται με ασήμαντο επιτόκιο κοντά στη ζώνη του 1% τη στιγμή που Ισπανία και Ιταλία πληρώνουν για τα δεκαετή ομόλογα επιτόκια 6%-7%.
2. Μέτρα για την ανάπτυξη
Υποστηρίζει τη δική της, ελάχιστα πειστική για τους εταίρους, θεωρία ότι αν επιτευχθεί δημοσιονομική εξυγίανση και γίνουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις η ανάπτυξη θα έρθει από μόνη της. Αγνοεί προφανώς ότι εξαιτίας της έλλειψης μέτρων υπέρ της ανάπτυξης, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία βρίσκονται σε ύφεση, αφού δεν διαθέτουν δημόσιους πόρους για την τόνωση της οικονομίας. Αντίθετα, οι εταίροι ζητούν και πιέζουν για έκδοση ομολόγων έργων με την εγγύηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, ενίσχυση των κεφαλαίων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση ΜμΕ, καθώς και καλύτερη αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων των διαρθρωτικών ταμείων ώστε να στραφούν σε δράσεις υπέρ της απασχόλησης.
3. Ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση
Αρνείται την άμεση προώθηση μιας ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης που θα διαχειρίζεται με κοινό ταμείο τις τραπεζικές κρίσεις ώστε να μην πληρώνουν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι τις διασώσεις χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, αλλά να συνεισφέρουν οι ίδιες οι τράπεζες. Αρνείται επίσης την άμεση εγγύηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο των καταθέσεων των Ευρωπαίων πολιτών, μια εξέλιξη που δεν θα υποχρέωνε τους πολίτες ορισμένων χωρών με προβλήματα να μεταφέρουν τις καταθέσεις τους σε άλλες πιο ασφαλείς χώρες. Για τα δύο αυτά θέματα, η Μέρκελ υποστηρίζει ότι θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε βάθος χρόνου και αφού θα έχει προωθηθεί η ευρωπαϊκή οικονομική ενσωμάτωση.
4. Ισπανική τραπεζική κρίση
Δεν αποδέχεται το ισπανικό αίτημα για απ’ ευθείας προσφυγή τραπεζών της χώρας στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ). Ισχυρίζεται ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί η συμφωνία για τους όρους προσφυγής στο ΕΤΧΣ, που προβλέπουν ότι για τη διάσωση τραπεζών θα πρέπει να υποβληθεί αίτημα από την ενδιαφερόμενη χώρα που θα δανειστεί και στη συνέχεια θα δανείσει τις τράπεζες. Ωστόσο, αυτό συνεπάγεται Μνημόνιο και η Ισπανία, γνωρίζοντας τις επιπτώσεις σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία, δεν επιθυμεί να βρεθεί σε ανάλογη θέση. «Nein» λέει η Μέρκελ, υποστηρίζοντας ότι τα κράτη-μέλη που θα διαθέσουν τα χρήματα των φορολογουμένων τους για τις ισπανικές τράπεζες επιθυμούν να έχουν γνώμη για την οικονομική πολιτική που εφαρμόζει η χώρα που δανείζεται.
5. Αλλαγή όρων στην Ελλάδα
Δεν συζητά οποιαδήποτε υποχώρηση έναντι της Ελλάδας, απαιτώντας πλήρη εφαρμογή του Μνημονίου. Ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα των εταίρων έχει διαφορετική άποψη, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να της δοθεί περισσότερος χρόνος για τη μείωση του ελλείμματος, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να υπάρξει και ένα συντονισμένο ευρωπαϊκό σχέδιο με στόχο την έξοδο της Ελλάδας από την ύφεση. Στις Βρυξέλλες εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι αν μετά τις εκλογές σχηματιστεί κυβέρνηση από φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, τότε το Βερολίνο θα υποχρεωθεί να κάνει πίσω. Εκεί που Μέρκελ και εταίροι συμφωνούν απόλυτα είναι στην άμεση διακοπή της στήριξης της Ελλάδας σε περίπτωση που η επόμενη κυβέρνηση προχωρήσει μονομερώς σε ακύρωση του Μνημονίου.
(Τύπος της Κυριακής)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου