Πέμπτη 31 Μαΐου 2012

Η κρίση, ο Μακιαβέλι και η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση

Αναρωτιέστε καμιά φορά πως γίνεται και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ηγέτες διατηρούν την ηρεμία τους, όταν προσέρχονται σε συνόδους της ΕΕ, ή των G8, παρά τους φόβους περί μιας ελληνικής εξόδου από την ευρωζώνη και τον επερχόμενο οικονομικό κατακλυσμό;


Μπορεί απλά να θέλουν να επιδείξουν μια αυτοπεποίθηση στις ικανότητες τους να επιλύσουν την κρίση και να αποφύγουν τον πανικό. Ή μπορεί να είναι σίγουροι πως η λύση είναι έτοιμη, και απλά εκφράζουν αυτήν την σιγουριά.

Μπορεί όμως η όλη κρίση που προέκυψε να ήταν μέρος του αρχικού σχεδίου, αφού χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Λίγες μέρες μετά την επίσημη εμφάνιση του ευρώ τον Ιανουάριο του 1999, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Joschka Fischer, μιλώντας στο ευρωκοινοβούλιο είπε μεταξύ άλλων: «…η νομισματική κυριαρχία πέρασε σε ευρωπαϊκά όργανα… το κοινό νόμισμα δεν είναι μόνο μια οικονομική πράξη, αλλά πάνω από όλα ένα πολιτικό ζήτημα κυριαρχίας… η λογική συνέχεια τώρα είναι η πολιτική ένωση…».

Ο Joschka Fischer δεν ήταν μόνος, αφού οι περισσότεροι από τα ιδρυτικά στελέχη της ευρωζώνης συμφωνούσαν πως το νέο νόμισμα θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα προς την τελική πολιτική ενοποίηση της ηπείρου.

Όπως είχε πει ο τότε Ισπανός πρωθυπουργός Felipe Gonzalez: «το κοινό νόμισμα εκπροσωπεί την μεγαλύτερη αποποίηση εθνικής κυριαρχίας, από ιδρύσεως της ΕΟΚ… πρόκειται για μια καθαρά πολιτική απόφαση. Χρειαζόμαστε την ενωμένη Ευρώπη… δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ευρώ αποτελεί ένα ακόμη εργαλείο για αυτό το σχέδιο».

Ακόμη και όσοι αντιτάχθηκαν στην ιδέα του ευρώ, αρνούμενοι να συμμετάσχουν, παραδέχθηκαν ότι σαν εργαλείο, το νέο νόμισμα δεν είχε να κάνει με την οικονομία, αλλά με την πολιτική.

Σύμφωνα με τον τότε Βρετανό πρωθυπουργό John Major, που 6 μήνες μετά αντικαταστάθηκε από τον Tony Blair, «το κοινό νόμισμα είναι πολιτικό. Είναι η είσοδος της ομόσπονδης Ευρώπης, από την πίσω πόρτα…».

Ο ιστορικός Niall Ferguson έγραψε πρόσφατα στην εφημερίδα Sunday Times, πως οι δημιουργοί του ευρώ γνώριζαν πολύ καλά πως το νόμισμα αυτό θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε μια κρίση όπως η σημερινή.

Οι διάφοροι σκεπτικιστές είχαν προειδοποιήσει εγκαίρως ότι η αδυναμία των χωρών μελών να υποτιμήσουν το νόμισμά τους, θα οδηγούσε σε μια κρίση ανταγωνιστικότητας, που θα δυσχεραίνονταν από την ανελαστική αγορά εργασίας, η οποία για παράδειγμα δεν θα επέτρεπε στους Ισπανούς εργαζόμενους να μετακινηθούν στην Γερμανία σε αναζήτηση απασχόλησης.

Επίσης, πρόβλημα θα προκαλούσαν και τα νέα (ακατάλληλα) κόστη δανεισμού των χωρών μελών, που θα τροφοδοτούσαν φούσκες δανεισμού, όπως αυτή που έφερε την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού.

Στη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, παρά τις προειδοποιήσεις, σχεδόν κάθε κράτος της ευρωζώνης δανείστηκε πολύ περισσότερα από όσα επέτρεπε το σύμφωνο ανάπτυξης και σταθερότητας της ΕΕ.

Το εν λόγω σύμφωνο, που είχε σκοπό τον περιορισμό του κρατικού δανεισμού στο 3% του ΑΕΠ, αγνοήθηκε από όλους, συμπεριλαμβανομένων και της Γερμανίας και Γαλλίας.

Αυτή η πολιτική κρατούσε τους πολιτικούς στη θέση τους και προκάλεσε μια περίοδο οικονομικής ευμάρειας, που έμοιαζε με ένα πάρτι, από το οποίο δεν ήθελε να φύγει κανείς.

Όταν κατέρρευσε το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ και στη συνέχεια αυτό της Ευρώπης, το πάρτι τελείωσε άδοξα, και το χάνγκοβερ ήταν πολύ, μα πάρα πολύ άσχημο.

Μπορεί το εν λόγω χάνγκοβερ να μην ήταν το ίδιο για όλους, αλλά τα πράγματα είναι πλέον χάλια για τους περισσότερους, και η εικόνα του πάρτι σήμερα είναι άδεια μπουκάλια παντού και σταχτοθήκες πεταμένες στο πάτωμα.

Η Ελλάδα, που είχε αρχίσει να μεθάει πριν καν ξεκινήσει η γιορτή, βρέθηκε να ξυπνά στον κήπο και να ψάχνει τα ρούχα της.

Η δε Γερμανία, που έπινε προσεκτικά, ξύπνησε στο κρεβάτι και άρχισε να μιλάει μεγαλόφωνα για τα κακά του οινοπνεύματος και για την ανάγκη της εγκράτειας.

Ακόμη κι ο ίδιος ο Μακιαβέλι θα ήταν πολύ περήφανος για τους ιδρυτές της ευρωζώνης. Πέτυχαν την πολιτική τους επιδίωξη, κόντρα στο ρεύμα, επιθυμώντας την πολιτική ενοποίηση της ηπείρου.

Με δεδομένο όμως το μέγεθος της σημερινής κρίσης χρέους, η Ευρώπη θα χρειαστεί κάποιον νέο Μακιαβέλι για να πετύχει τον αρχικό στόχο, δηλαδή την πολιτική ένωση.

Ίσως η Angela Merkel να έχει κάποιον τέτοιο υπόψη της, για αυτό και μοιάζει τόσο σίγουρη για το αποτέλεσμα.

(cnbc)

S.A.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου