Ποιες χρεοκοπίες φοβάται τελικά η Ευρώπη; - Τράπεζες εναντίον κρατών

Γράφει ο Βασίλης Βιλιάρδος

Ενδεχόμενη νέα κρίση των τραπεζών, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική, θα πυροδοτούσε μία καταστροφή άνευ προηγουμένου – ενώ ερευνάται ήδη το ενδεχόμενο διάλυσης της Ευρωζώνης (μία Δευτέρα πρωί, πριν ανοίξουν τα χρηματιστήρια)

“Ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθεί με έκδηλη αγωνία την Ευρώπη, η οποία δεν φαίνεται να βρίσκει λύσεις στα προβλήματα της. Δεν απειλείται μόνο το Ευρώ επειδή, εάν τυχόν αποτύχει το Ευρώ, θα αποτύχει επίσης η Ευρωπαϊκή Ένωση – το σύνολο των 27 μελών της. Η παροχή πιστώσεων εκ μέρους των τραπεζών θα τελείωνε, τα χρηματιστήρια θα κατέρρεαν, όλες οι επί μέρους Οικονομίες θα ακολουθούσαν.

Οι χώρες της Ευρωζώνης θα ερχόταν αντιμέτωπες με μία πτώση των εμπορικών συναλλαγών τους η οποία, έστω βραχυπρόθεσμα, θα ξεπερνούσε το 50%. Το οικονομικό αυτό κραχ θα επεκτεινόταν αμέσως μετά στις Η.Π.Α. και στην Ασία, οι οποίες θα βυθιζόταν με τη σειρά τους σε μία απίστευτα μεγάλη πιστωτική παγίδα - ενώ οι εξαγωγές τους στην Ευρώπη θα κατέρρεαν” (Y.Finance).

Άρθρο

Εάν κανείς διάβαζε το παραπάνω κείμενο λίγους μήνες πριν από τη «συναίνεση του Βερολίνου» η οποία, ακόμη μία φορά, δημιούργησε περισσότερα προβλήματα, από όσα προσπάθησε να επιλύσει (όπως επίσης συνέβη την 21^η Ιουλίου και την 26^η Οκτωβρίου), θα νόμιζε ότι πρόκειται για μία μεγάλη ανοησία – ενδεχομένως για μία θεωρία συνωμοσίας, αφού περιγράφει έναν οικονομικό Αρμαγγεδώνα άνευ προηγουμένου στην παγκόσμια Ιστορία.

Σήμερα, μετά τις συνεχείς αποτυχίες της Ευρωζώνης υπό τη «δικτατορική» ηγεσία του γαλλογερμανικού άξονα, όπου όμως η Γαλλία απλά ανακοινώνει τις αποφάσεις, τις οποίες λαμβάνει μόνη της η Γερμανία, τίποτα δεν φαίνεται πια αδύνατο – πόσο μάλλον όταν παράλληλα συμβαίνουν τα παρακάτω:

(α)  Κατά πολλούς, η JP Morgan, η Bank of America, η Citibank αλλά και πολλές άλλες μεγάλες τράπεζες είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένες. Οι μηνιαίες αναφορές τους είναι μάλλον «ψευδείς» και «παραποιημένες» – αφού δεν υπάρχουν τα χρήματα, τα οποία απεικονίζονται στους Ισολογισμούς τους. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για «πυραμίδες» όπως αυτή του Madoff – φυσικά, πολύ μεγαλύτερου μεγέθους.

Για παράδειγμα, το σύνολο του Ισολογισμού της Bank of America είναι περί τα 2,3 τρις – δηλαδή, όσο το ΑΕΠ της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και λίγο της Ιταλίας, μαζί. Εάν τυχόν λοιπόν χρεοκοπούσε, οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία θα ήταν κάτι περισσότερο από καταστροφικές. 

(β)  Η Goldman Sachs φαίνεται πως προσπαθεί να αποφύγει την καταστροφή, τοποθετώντας παλαιά και νέα στελέχη της στην ηγεσία εκείνων των κρατών, τα οποία αντιτίθενται στα σχέδια της (άρθρο μας). Έτσι λοιπόν, με τη βοήθεια πολιτικών πραξικοπημάτων, προσπαθεί να κατακτήσει οικονομικά τον πλανήτη, με στόχο να αποφύγει τη δική της κατάρρευση.

(γ)  Η S&P υποτιμάει διαρκώς την πιστοληπτική ικανότητα των μεγάλων τραπεζών – μεταξύ των οποίων της Citigroup, της Wells Fargo, της Bank of America, της  Goldman Sachs, της JP Morgan Chase, της Morgan Stanley, της Barclays, τις γαλλικές τράπεζες, τις γερμανικές κλπ. Η υποτίμηση αυτή βασίζεται μεταξύ άλλων στο ότι οι κυβερνήσεις, οι οποίες ασφαλίζουν δήθεν τις καταθέσεις, δεν θα μπορούσαν να βοηθήσουν αυτές τις τράπεζες ξανά, εάν αντιμετώπιζαν νέα προβλήματα.

Για παράδειγμα η FDIC (το αμερικανικό κεφάλαιο εξασφάλισης καταθέσεων), έχει τη δυνατότητα να καλύψει μόλις μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ενδεχομένων ζημιών – όταν μόνο η Bank of America είναι εκτεθειμένη σε παράγωγα πολλών τρισεκατομμυρίων (περί τα 75 τρις $). Σε περίπτωση λοιπόν που η BoA καταρρεύσει, θα είναι μάλλον αδύνατον να καλύψουν οι Η.Π.Α. τις υποχρεώσεις της – με καταστροφικά αποτελέσματα για ολόκληρη την αμερικανική οικονομία.    

(δ)  Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες δεν έχουν αγοράσει μόνο ασφάλιστρα έναντι πιστωτικών κινδύνων (CDS), αλλά έχουν ταυτόχρονα πουλήσει – με αποτέλεσμα, τις περισσότερες φορές οι υποχρεώσεις, τις οποίες έχουν αναλάβει απέναντι σε τρίτους (ασφάλειες ομολόγων δημοσίου), να είναι υψηλότερες από τις απαιτήσεις, τις οποίες οι ίδιες έχουν ασφαλίσει. Ο Πίνακας Ι είναι χαρακτηριστικός:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Πωλήσεις CDS (=υποχρεώσεις για πληρωμή, πρώτη στήλη) και Αγορές CDS (= απαιτήσεις για πληρωμή, δεύτερη στήλη), σε εκατομμύρια Ευρώ.

Τράπεζα	Πορτογαλία	Ιρλανδία	Ιταλία	Ελλάδα	Ισπανία
Commerzbank	52-189	15-89	975-1358	825-825	384-384
Deutsche B.	3900-3996	2966-2918	18510-15966	4420-4124	7572-7345
Unicredit	1609-1443	249-242	2441-1854	1116-817	1110-993
Santander	202-202	5-9	601-397	214-214	0
BBVA	87-80	59-59	432-257	46-33	0
BNP Paribas	273-228	229-183	1544-1396	306-214	1861-1816
Societe Gen.	1340-1249	733-721	13429-13204	2457-2454	2938-2822
HSBC	1003-1013	708-719	4927-4910	1482-1725	2741-2826
RBS	3581-3494	2303-2242	14005-13735	3152-3375	5905-5917

Πηγή: EBA-FTD

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος   

Όπως βλέπουμε από τον Πίνακα Ι η Commerzbank, για παράδειγμα, έχει πουλήσει CDS, τα οποία ασφαλίζουν τους κατόχους ομολόγων της Πορτογαλίας, συνολικού ύψους 52 εκ. €. Εάν τυχόν η Πορτογαλία προβεί σε διαγραφή χρέους 50%, τότε η τράπεζα θα πληρώσει το υπόλοιπο 50% (26 εκ. €) στους κατόχους των ομολόγων.

Από την άλλη πλευρά η ίδια τράπεζα έχει αγοράσει CDS για να ασφαλίσει ομόλογα της Πορτογαλίας, συνολικού ύψους 189 εκ. € (ενδεχομένως «ανοιχτά» - χωρίς να τα διαθέτει δηλαδή). Επομένως, είναι προς το συμφέρον της η χρεοκοπία της Πορτογαλίας (διαγραφή του 50% κλπ.), αφού θα εισπράξει πολύ περισσότερα, από όσα θα πληρώσει.

Η Unicredit όμως έχει κάνει το αντίθετο στην περίπτωση της Πορτογαλίας - όπως επίσης η BBVA, η BNP Paribas, η Societe General και η Royal Bank of Scotland (RBS). Επομένως, εάν τυχόν χρεοκοπήσει η Πορτογαλία, θα εισπράξουν λιγότερα από όσα θα πληρώσουν – γεγονός που σημαίνει ότι, τα συμφέροντα τους είναι αντικρουόμενα, σε σχέση με τις γερμανικές τράπεζες (Commerzbank, Deutsche Bank), οι οποίες έχουν «στοιχηματίσει» στο αντίθετο.

Με την ίδια λογική μπορεί κανείς να εξετάσει όλες τις παραπάνω τράπεζες για όλες τις χώρες, διαπιστώνοντας ότι τα μεγέθη διαφέρουν σημαντικά – ειδικά όσον αφορά την Ιταλία, στην οποία τα «στοιχήματα» αφορούν δισεκατομμύρια, σε αρκετές περιπτώσεις. Εύκολα λοιπόν κατανοεί ότι, αφενός μεν οι κίνδυνοι από τα CDS, οι ωρολογιακές βόμβες καλύτερα για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, είναι πολύ μεγάλοι, αφετέρου δε πως τα συμφέροντα χωρών και τραπεζών είναι εντελώς διαφορετικά, σε σχέση με τυχόν χρεοκοπίες – με όλα όσα κάτι τέτοιο συνεπάγεται.

(ε)  Διάφορες ελβετικές τράπεζες έχουν δημιουργήσει ήδη ομάδες εργασίας (Task-Forces), οι οποίες αναζητούν λύσεις για ενδεχόμενη κατάρρευση του Ευρώ – όπως για παράδειγμα τι θα συνέβαινε με τους χιλιάδες λογαριασμούς σε ευρώ, οι οποίοι διατηρούνται στην Ελβετία. Το πιθανότερο σενάριο, σύμφωνα με αυτές τις ομάδες, είναι η ανακοίνωση της διάλυσης της ζώνης του Ευρώ μία Δευτέρα πρωί, πριν ακόμη ανοίξουν τα χρηματιστήρια.

Στην περίπτωση αυτή, οι κεντρικές τράπεζες θα καθόριζαν τις ισοτιμίες των νομισμάτων όλων των χωρών της Ευρωζώνης, σύμφωνα με την «στιγμιαία» αγοραστική τους αξία – ενώ η κάθε μία χώρα θα «μαγνήτιζε» τα ευρωνομίσματα της, έτσι ώστε να αντιπροσωπεύουν το δικό της νόμισμα (δραχμή, μάρκο κλπ.). Προφανώς οι χώρες, οι οποίες θα υπολόγιζαν ότι θα υποτιμηθεί το νόμισμα τους, θα έπρεπε να «κλείσουν τα σύνορα» τους για να μην υπάρξουν εκροές - ενώ, αντίθετα, οι χώρες που θα υπολόγιζαν σε ανατίμηση, θα έκλειναν επίσης τα σύνορα τους, για να μην υπάρξουν όμως εισροές.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, η διάλυση μίας νομισματικής ένωσης είναι πολύ πιο δύσκολη από την ίδρυση της – αφού στην περίπτωση της διάλυσης (ή της εξόδου μίας χώρας) δεν μπορεί να υπάρξει χρόνος προετοιμασίας, όπως συνέβη με την Ευρωζώνη (πολλά χρόνια σταθερών ισοτιμιών, προσαρμογή των οικονομιών μεταξύ τους, ικανός χρόνος εκτύπωσης των νέων νομισμάτων κλπ.).      

Περαιτέρω συμπεραίνεται ότι, ένας Ελβετός ιδιοκτήτης ενός λογαριασμού σε ευρώ, θα εισέπραττε τις αποταμιεύσεις του σε φράγκα – «καθαρά» μετά από τη χρεοπίστωση των συναλλαγματικών διαφορών. Εν τούτοις, υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτηματικά όπως, για παράδειγμα, τι θα συνέβαινε με έναν Γερμανό, ο οποίος θα είχε καταθέσεις στην Ελβετία σε ευρώ. Θα υπολογιζόταν δηλαδή οι καταθέσεις του ανάλογα με την εθνικότητα του ή σε σχέση με το που διατηρεί τον τραπεζικό του λογαριασμό;

Όπως φαίνεται λοιπόν, παρά το ότι η διάλυση της Ευρωζώνης θα κατέληγε μάλλον σε χάος, υπάρχουν πολλοί, σε πολλές χώρες, οι οποίοι ήδη προσπαθούν να αναλύσουν με κάθε λεπτομέρεια την εφαρμογή ενός τέτοιου εφιαλτικού σεναρίου – γεγονός που είναι δυνατόν να λειτουργήσει σαν μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία, επιταχύνοντας το τέλος. 

casss